Stan wojenny - czas próby (4)

Na przełomie 1982 i 1983 r., w wyniku wspólnej inicjatywy Komisji Zakładowej oraz Zarządu Regionu, rozpoczęto zajęcia szkoleniowe dla związkowców. Organizacją szkoleń kierowali dr Adam Stanowski i dr Zygmunt Łupina. Prawnicy Janusz Mazurek i Andrzej Bączkowski uczyli zachowań w czasie zatrzymań, przesłuchań i rewizji. Sabina Magierska wyjaśniała zagadnienia społeczne i psychologiczne. Zygmunt Łupina prowadził wykłady na temat historii.

W 1983 r. rozpoczął w Świdniku działalność Klub Katolicki, będący oddziałem Klubu Inteligencji Katolickiej w Lublinie. Jego inicjatorami byli: Stanisław Podpłoński i Janusz Radek, a czynnie włączyli się w jego zorganizowanie: Stanisław Bodys, Alfred Bondos, Kazimiera Grabarczyk, Ryszard Kimak, Stanisław Pietruszewski, Elżbieta Wilhelm i Tadeusz Zima. Klub ten stał się przykrywką dla wielu inicjatyw podziemnej „Solidarności”. Zorganizowano m.in. cykl spotkań z aktorami, biorącymi udział w bojkotowaniu telewizji, filmu i teatru. W listopadzie 1983 r. spotkanie takie odbyło się we wsi Krępiec pod Świdnikiem. Miesiąc później - w pobliskich Minkowicach. Podczas następnych spotkań, także w kościele w Świdniku, uczestniczyli m.in. aktorzy: Ewa Dałkowska, Gustaw Holoubek, Krzysztof Kolberger, Bernard Ładysz, Zbigniew Zapasiewicz.

W marcu 1983 r. zmarł, krótko po wyjściu z internowania, Leszek Świderski. Na rozklejanych klepsydrach naklejano napisy „były internowany”. Reakcją Służby Bezpieczeństwa było zrywanie klepsydr. W czasie pogrzebu na grobie zmarłego związkowca złożono wieniec od podziemnej „Solidarności”.

29 kwietnia 1983 r., około godz. 21.00, nadano w Świdniku pierwszą 8-minutową audycję podziemnego Radia Solidarność Świdnik. Podobnie, jak audycje „Solidarności” w radiowęźle przed stanem wojennym, audycje podziemnego radia Świdnik rozpoczynała melodia z filmu „Kurier carski”. Za organizacyjną stronę radia odpowiadał Henryk Gontarz, korzystając z pomocy Franciszka Zawady. Konstrukcję nadajnika, umieszczoną we wnętrzu magnetofonu „Kapral”, o zasięgu kilku kilometrów, wykonał Ireneusz Haczewski z Lublina. Podziemne audycje nadawane były na częstotliwościach 65-67,5 MHz, tuż obok fal programu IV Polskiego Radia. Teksty do audycji pisali i nagrań dokonywali Alfred Bondos i Cezary Listowski. Czytały je zmieniające się osoby. Działania koordynował Andrzej Sokołowski. Kolejną audycję nadano 5 i 6 lipca 1983. W ciągu 1983 r. było ich około 10. Latem 1983 r. do Świdnika trafił nadajnik pochodzący ze Szwecji o znacznie większej mocy, dostosowany przez Ireneusza Haczewskiego do nadawania na falach programu 2 Telewizji Polskiej (w telewizorach pozostawał oryginalny obraz, zaś głos pochodził z podziemnego nadajnika).

2 maja 1983 r. zostaje aresztowany na 48 godzin Alfred Bondos - za organizowanie kontrmarszu 1-szego maja.

W czerwcu 1983 r. podziemna „Solidarność” przystępuje do podziemnej Sieci Zakładów Wiodących. W tym miesiącu aresztowani zostają: Halina Pokrywka i Paweł Frąk (zwolnieni z lipcu, na mocy amnestii).

We wrześniu 1983 r. ks. Jerzy Popiełuszko, duszpasterz „Solidarności” z Warszawy, zainaugurował coroczne ogólnopolskie pielgrzymki „Świata pracy” na Jasną Górę. W pielgrzymkach tych brała zawsze liczny udział grupa związkowców z rodzinami ze Świdnika, rozwijając na błoniach transparenty z zakazanym przez władze logo organizacji. Celem pielgrzymek świdnickiej „Solidarności” były także Wąwolnica na Lubelszczyźnie, sanktuarium w Piekarach Śląskich, kościół św. Brygidy w Gdańsku (kwiecień 1985). Organizowano również wyjazdy na Msze św. w intencji Ojczyzny, najpierw do Ursusa (1982 r.), a od lipca 1983 r. do kościoła pw. Św. Stanisława Kostki na Żoliborzu.

W październiku 1983 r., w trakcie rozrzucania ulotek z motoroweru, zatrzymano Tadeusza Zimę. W pierwszej instancji T. Zima skazany został na 1,5 roku więzienia. 13 stycznia 1984 r. Sąd Wojewódzki podtrzymał wyrok, ale w zawieszeniu na 3 lata.

30 listopada 1983 r. Komisja Zakładowa „Solidarności” zorganizowała w Lublinie akcję przysięgową dla związkowców z WSK. W obecności krzyża i sztandaru związkowego, w kościele ojców kapucynów przy al. Kraśnickiej około 100 osób złożyło przysięgę na wierność ideałom „Solidarności”, dochowanie tajemnicy organizacyjnej, aktywne uczestniczenie w pracach podziemnych, odrzucenie przemocy w walce o przywrócenie „Solidarności”. Każdy z przysięgających otrzymał na pamiątkę równoramienny krzyż ze znakiem zwycięstwa „V” i napisem „zwyciężymy”. Rota przysięgi została potem opublikowana w podziemnym „Grocie”.

W grudniu 1983 r. kandydaci „Solidarności” wzięli udział w wyborach do Rady Pracowniczej WSK, która niemal w całości znalazła się w ich rękach. Udana inicjatywa stała się modelowym wzorcem na skalę krajową i została omówiona na łamach podziemnego „Tygodnika Mazowsze”.

12 stycznia 1984 r., przy wychodzeniu z WSK, zatrzymano Leszka Świtkę, przy którym znaleziono dwie siatki podziemnych wydawnictw. W czasie rewizji w mieszkaniu natrafiono na materiały związane z przygotowywaniem podziemnego „Grota”. 13 lub 20 stycznia aresztowani zostają m.in.: Kazimierz Bachanek, Stanisław Bodys, Alfred Bondos, Mirosław Kaczan, Ryszard Kimak, Adam Oleszek, Mirosław Radomski i Władysław Śnitka. 11 lutego zatrzymano Andrzeja Sokołowskiego. Większość aresztowanych wychodzi po 48 godzinach. W lutym odzyskują wolność: Kazimierz Bachanek i Adam Oleszek. Kazimierz Bachanek został ponownie aresztowany 8 marca i zwolniony 25 lipca 1984 r.

14 lutego 1984 r. rusza audycja podziemnego radia „Solidarność” nadawana na falach programu II TVP. Zbiegiem okoliczności - na ekranach telewizorów nowy przywódca sowiecki Konstantin Czernienko przemawiał nad grobem swego poprzednika Jurija Andropowa. Następnego dnia aresztowano Ireneusza Haczewskiego (na kilka miesięcy) i Henryka Gontarza (na 48 godzin). Nadawanie audycji przejmuje Franciszek Zawada, aresztowany 11 listopada 1984 r. (do lutego 1985 r.). Do 10 listopada 1984 r. nadanych zostaje 19 audycji. 27 listopada 1985 r. Gontarz i Zawada zostają skazani na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu oraz grzywny: 180 tys. zł (Zawada) i 150 tys. zł (Gontarz). Łącznie, w czasie całej swojej działalności (do 1988 r.), podziemne Radio Solidarność Świdnik nadało 43 audycje.

Po fali aresztowań, na czele podziemnej „Solidarności” stanął Adam Oleszek. W skład nowych władz związkowych weszli ponadto: Kazimierz Bachanek, Stefan Gajewski, Bolesław Karczmarczyk (według niektórych relacji po pewnym czasie zastąpił Oleszka na stanowisku przewodniczącego komisji), T. Kasperski, Zbigniew Kursa, Sławomir Łuczak, Witold Marejczyk, Urszula Radek i Jan Wencel. Współpracowali z komisją: Andrzej Sokołowski i Cezary Listowski.