Historia świdnickich szachów

Początki sekcji szachowej w naszym mieście datuje się na rok 1955, kiedy to drużyna Klubu Sportowego Stal awansowała do ligi okręgowej. Oprócz naszego miasta, do silniejszych ośrodków na terenie województwa w tej dyscyplinie należały Zamość, Chełm i Biała Podlaska. Pierwsze sukcesy na mistrzostwach Lublina i województwa odnosił Zdzisław Marciniak, który był jednocześnie czołowym zawodnikiem juniorskiej reprezentacji Polski. W 1968 roku, w wyniku połączenia sekcji szachowych FKS Avia i KS Łączność Lublin, powstała drużyna, która osiągnęła historyczny awans do I ligi. Pomimo wzmocnienia mistrzem krajowym Andrzejem Sydorem, rok później Avia spadła do niższej ligi. Wówczas w klubie mocniej postawiono na szkolenie zdolnej młodzieży. Dało to efekty już w 1970 roku, kiedy Avia wywalczyła pierwsze miejsce w jednej z grup II ligi i uzyskała kwalifikację do ekstraklasy. Drużynę stanowili: Andrzej Sydor, Tomasz Murat, Mieczysław Burdaś, Zbigniew Szymczak, Zbigniew Księski, Zdzisław Marciniak, Henryk Pająk, Tadeusz Pieprzowski, Jacek Mardarowicz, Anna Jurczyńska oraz Irena Kasprzyk.

W ciągu kilku kolejnych sezonów drużyna plasowała się na miejscach od 7-10, ale notowano sukcesy indywidualne zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej. Andrzej Sydor zdobył normę na mistrza międzynarodowego, a Zbigniew Szymczak i Zbigniew Księski wywalczyli tytuły wicemistrzów naszego kraju wśród juniorów. Zanotowano także sukcesy w rywalizacji kobiet. Anna Jurczyńska zdobyła tytuł mistrzyni, zaś Irena Kasprzyk wicemistrzyni Polski.

Kolejny awans do szachowej elity, w 1977 roku, zdobył odmłodzony zespół w składzie: Szymczak, Księski, Mardarowicz, Kasprzyk, Tadeusz Lipski, Marek Hawełko i Michał Praszak. Następnie do kadry dołączyli: Krzysztof i Bożena Pytlowie. Już w pierwszym roku startów Avia zajęła wysokie czwarte miejsce w drużynowych mistrzostwach Polski. Na końcowy wynik według ówczesnego regulaminu składały się zarówno osiągnięcia zespołu seniorów, jak i juniorów. Duże osiągnięcie w 1978 roku zanotował utalentowany Marek Hawełko, zdobywając tytuł mistrzowski juniorów. Pojawiły się ponownie osiągnięcia na arenie międzynarodowej. Szymczak, za wyniki zanotowane podczas mistrzostw Świata studentów w Wenezueli i Meksyku, otrzymał tytuł mistrza międzynarodowego. Pytel reprezentował Polskę na olimpiadzie szachowej w Argentynie, a Hawełko podczas światowego championatu juniorów w Holandii oraz turnieju najlepszych juniorów rozgrywanym na Węgrzech.

Rok później odnotowano kolejny progres wyników drużyny Avii, która wywalczyła srebrne medale w drużynowych mistrzostwach Polski. Juniorzy zakończyli swoje rozgrywki na trzeciej pozycji, a seniorzy na drugim miejscu.

1980 rok to komplet zwycięstw w I lidze seniorów, ale przy słabszej postawie juniorskiego zaplecza Avii. Ostatecznie zabrakło zaledwie pól punktu do upragnionego tytułu mistrzowskiego. Identycznie było rok później.

Największy sukces świdnickich drużynowych szachów nadszedł w 1982 roku, w roku jubileuszu 30-lecia FKS Avia. Tym razem dobrze radzili sobie także juniorzy i na decydującym turnieju rozgrywanym w Gdyni, dzięki zwycięstwom nad silnymi wówczas Maratonem i Legionem Warszawa oraz Górnikiem Mysłowice, świdniczanie zanotowali swój największy sukces, zdobywając drużynowe mistrzostwo Polski oraz tytuł drużynowego mistrza I ligi. W składzie seniorów znajdowali się: Krzysztof Pytel, Zbigniew Szymczak, Zbigniew Księski, Marek Hawełko, Tadeusz Lipski, Michał Praszak, Bożena Pytel, Irena Kasprzyk, a kapitanem zespołu był Zdzisław Marciniak. W lidze juniorów grali: Grzegorz Jusiak, Paweł Bielak, Grzegorz Paszczyk, Marek Chwalewski, Andrzej Dados, Andrzej Głąb, Anna Barańska oraz Bożena Rzeczycka.

Od tamtego tryumfu Avia w kolejnych sezonach pierwszoligowych zajmowała lokaty poza podium. Były natomiast kolejne sukcesy indywidualne. W 1984 roku złoty medal mistrzostw Polski juniorek wywalczyła Rzeczycka. Hawełko i Księski zdobyli normy na mistrzów międzynarodowych. Do walki w gronie seniorek z powodzeniem dołączyła utalentowana juniorka Ewa Wierzbicka. Za lata 1988 – 1990 tytuł indywidualnego, korespondencyjnego mistrza naszego kraju zdobył Zdzisław Marciniak.

Niestety, przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, niosący ze sobą transformację ustrojową kraju, a co za tym idzie coraz większy brak środków finansowych na sport, przyniósł smutną decyzję włodarzy świdnickiego klubu o zawieszeniu działalności sekcji szachowej. Ostatnim sezonem występów w I lidze był rok 1990. Wówczas obok Marciniaka, Hawełko, Księskiego czy Szymczaka, w żółto-niebieskich barwach występowało także dwóch arcymistrzów ze Lwowa: Bidoniuk i Sulipa.

W 1997 roku na Lubelszczyźnie odbyły się Światowe Igrzyska Polonijne. Organizatorzy zlecili naszemu miastu przeprowadzenie turnieju piłkarskiego oraz szachowego. Wówczas grupa entuzjastów królewskiej gry - pod kierownictwem niezmordowanego Zdzisława Marciniaka - postanowiła założyć Klub Szachowy Huzar, który działa do dziś w strukturach Miejskiego Ośrodka Kultury. Cyklicznie odbywają się zajęcia dla najmłodszych adeptów tej gry, a także turnieje okolicznościowe z mistrzostwami Świdnika i Powiatu Świdnickiego włącznie. Inną imprezą szachową godną uwagi i odnotowania jest Wojewódzki Turniej Szachowy dla młodzieży – uczestników Ochotniczych Hufców Pracy, który od kilku lat organizowany jest przez Hufiec Pracy w Świdniku. Sędzią głównym tej imprezy jest od lat Michał Praszak - były zawodnik pierwszoligowej Avii.