Jak to się drzewiej balowało!

„Pod te pachę weź panienkę i wałówę w drugą rękę!” Z tym refrenem znanej piosenki szło się wtedy na Sylwestra najczęściej do baraku ZDK, do popularnego klubu zwanego „Ikarem”. O zaproszenia do tego drewnianego pałacu nie było wcale łatwo. Zabiegano o nie w Radzie Zakładowej już przy końcu listopada. Był to z reguły bal związkowców. Zaproszenia dzielono przeto na rady oddziałowe. Do każdego z nich dodawano kartę konsumpcyjną (na dwie osoby), uprawniającą do nabycia w bufecie u p. Krystyny Ogrodnik – porcji flaków, tatara, kanapek z szynką, galaretki z nóżek, sałatki jarzynowej, kawy, oranżady i ciastek. Była przy tym także tradycyjna kwaterka wódki i …pamiątkowy kotylion. O resztę nie było zmartwień. Co sprytniejsze damy sylwestrowe ubrane tego wieczoru w długie, szałowe suknie, wnosiły ukradkiem do baraku olbrzymie torby wypchane najrozmaitszymi świątecznymi smakołykami. Wyjmowano z nich w salach biesiadnych – szynkę, pieczone kiełbaski, gorący bigosik, zające, pieczone kaczki, marynowane śledziki i grzybki…

Płeć brzydka szła na bal w białych koszulach (pod krawatem lub muszką), w pięknie skrojonych czarnych garniturach, a nawet smokingach. Kamasze rycerzy sylwestrowej nocy błyszczały na odległość. W baraku bawiono się również w wypożyczonych strojach … teatralnych. Gość w swetrze czy spodniach uważany był za intruza i długo nie pohasał po drewnianej podłodze, nasyconej parafiną. Ścigały go bowiem bez przerwy spojrzenia dam i huzarów.

Honory gospodarza pełniła w klubie najczęściej p. Jadwiga Warpas. Wchodzących do baraku witał głośno chłopiec z Sosnowca – wąsaty p. Zmorzysko, a kożuszkami z Kanady, futrami, srebrnymi lisami opiekował się od ręki szatniarz Bronek Siejko. Tuż przy szatni znajdowało się stoisko z kotylionami i balonikami. Wchodzących gości witała raz po raz tuszem – orkiestra. Nikt nie zasiadał do stolików dopóty, dopóki nie obejrzał sali balowej.
Smutna i szara na co dzień, zmieniała się w noc sylwestrową od środka nie do poznania. Nad udekorowaniem podium dla orkiestry wisiał olbrzymi tekturowy zegar, a obok stały oświetlone choinki, ozdobione kolorowymi bombkami, zabawkami i serpentynami. Ściany baraku zdobiły barwne rysunki i wycinanki przedstawiające tańczące pary, pajacyki, maseczki… Sufit zdobiły wisiorki. Ślicznie wyglądały kolorowe lampiony. To „królestwo z bajki” wyczarowywała przez cały grudzień dekorator ZDK – Stanisława Świerz. Kiedy dziś pokazuję kolegom zdjęcia sylwestrowe z „sali kolumnowej” dawnego baraku i pytam żartem, by zgadli, skąd one pochodzą – kręcą oni najczęściej głowami i odpowiadają, że chyba z … „Batorego”.

Nasyciwszy wzrok pięknem sali balowe, zasiadało towarzystwo do stolików i oczekiwało na rozpoczęcie balu. Zapraszał do niego wodzirej, punktualnie o godz. 21.00. A było na nim zawsze rojno, gwarno i wesoło. Tańczono parami, w jednym wspólnym kole, a nawet i solo. Były konkursy z nagrodami, taniec kotylionowy, taniec pomarańczy, konkurs rocka, wybory królowej sylwestrowej nocy, zabawa w kelnerów, wędka szczęścia. Do tańca przygrywali dziarsko niezmordowani „Ikersi”. Była to niezła paczka muzyków, potrafiąca wykrzesać z siebie maksimum energii i umiejętności. „Ikersi” grali najczęściej wielominutowe bloki muzyczne, zwane popularnie maratonami. Zespół zyskał sobie przez to wielu zwolenników. Potańczyć można było naprawdę do woli. Silną grupę muzyczną stanowili wtedy: Stefan Dudzic, Cezary Pasternak, Wiesław Zamiar, Andrzej Szczodrowski i inni. Z „Ikersami” grali często wirtuoz akordeonu Henryk Maruszak i saksofonista Edmund Miazgowski. Piosenki śpiewali wtedy najczęściej Ziemowit Barczyk, Barbara Czyrko i Ewa Kasprzyk. Szlagierami były kolejno – Głęboka studzienka, Pamiętasz była jesień, Kormorany, Criminal tango, Mexiko, Viva Espana, a nade wszystko – Cała sala śpiewa z nami… Kiedy grano tę melodię i tańczono w takt walca, nikt chyba nie siedział samotnie przy stoliku, a wspólny śpiew bawiących się ludzi niósł się hen daleko poza klubo-kawiarnię.

Kulminacyjnym punktem balu była północ. Na odgłos dwunastu uderzeń zegara goście gromadzili się w sali tanecznej z butelkami wina i szampana. A kiedy zgasła światła, zaczęto zapalać zimne ognie i spełniać toast. Rozpoczynał się wtedy szał pocałunków. To nic, że ktoś tam pomylił się w ciemnościach i zamiast „ślubnej” cmoknął nieznajomą. Tej nocy mało kto brał komuś coś za złe, chyba, że ten czy ów przebrał miarkę. Bywało, że w ogólnym sylwestrowym rozgardiaszu niektóre panie gubiły naszyjniki, kolczyki i pantofelki, a panowie … poszukiwali gorączkowo marynarek, że ten czy ów budził się nagle w orkiestronie sali teatralnej i nie mógł poznać czy obok niego siedzi żona, czy też Zocha z Minkowic, której oświadczył się po północy. Byli i tacy również, których rozbolał mocno żołądek i w poszukiwaniu kropli pukali nocą do okienka kasy biletowej – na stacji kolejowej. Nad ranem wszystko wracało do normy i w szampańskim nastroju rozchodzono się do domów.

Kilka lat temu stary, wysłużony barak ZDK uległ rozbiórce. Wspomnienia z myszką o tamtych wesołych balach jednak pozostały. Opowiadają o nich w święta swoim wnukom – dziadkowie i babcie. Pamiętają o nich także małżeństwa, które kiedyś się tam właśnie poznały. Ich dzieci chodzą już do szkoły.
I ja na tych balach bywałem, czasami nawet rej wodziłem. Wspominam o nich w starym roku po to, byśmy ten nowy, dopiero kwilący mogli powitać ze spokojem i optymizmem.

Mieczysław Kruk