Jedyny z Lubelszczyzny
16 lipca przypada 98. rocznica urodzin ks. Jana Hryniewicza, budowniczego kościoła pw. NMP Matki Kościoła, pierwszego proboszcza parafii, kapelana świdnickiej Solidarności. Przypominamy Jego sylwetkę.
Ksiądz kanonik Jan Hryniewicz z parafii Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Świdniku otrzymał tytuł Honorowego Członka NSZZ „Solidarność”. VII Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” przyznał ten tytuł 15 osobom.
Marian Król, przewodniczący KM NSZZ Solidarność WSK: W ten sposób chcemy wyróżnić i uhonorować ludzi, którzy w szczególny sposób przyczynili się do powstania „Solidarności”. Są zasłużeni dla Związku, pomagali w najtrudniejszym dla niego okresie. Dziś, ze względu na ograniczenia statutowe, nie mogą należeć do „Solidarności”. Do takich ludzi należy właśnie ks. Jan Hryniewicz.
To wyróżnienie naszemu Proboszczowi po prostu się należy. Całe jego życie podporządkowane było walce o człowieka, o jego prawo do wolności. Działalność duszpasterska ks. Jana Hryniewicza nacechowana patriotyzmem zmaterializowała „Solidarność”. Zaangażował się we wszystko to, co wówczas się działo. Służył radą, a przede wszystkim pomocą. W jego kościele koncentrowała się działalność Związku, szczególnie po wprowadzeniu stanu wojennego. Tam zapadały decyzje najważniejsze, tam szukały pomocy rodziny represjonowanych.
Nasza propozycja przyznania ks. Janowi Hryniewiczowi tytułu Honorowego Członka „Solidarności” uzyskała poparcie Zarządu Regionu Środkowowschodniego. Nie ma drugiej osoby w naszym regionie tak zasłużonej dla Związku.
W uchwale skierowanej przez KZ NSZZ „Solidarność” WSK do Zarządu Regionu Środkowowschodniego czytamy:
Ks. kanonik Jan Hryniewicz wniósł niekwestionowany wkład w dzieło formacji postaw religijno – patriotyczno – niepodległościowych i przyczynił się do integracji mieszkańców młodego miasta Świdnika. Wartości te były fundamentem zrywu załogi WSK PZL Świdnik przeciw samowoli komunistycznej. W stanie wojennym niósł pomoc duchową i materialną osobom represjonowanym. Wspierał opór członków NSZZ „Solidarność” przeciw dyktaturze stanu wojennego.
Ks. kanonik Jan Hryniewicz urodził się 16.08.1917 r. w miejscowości Malinowszczyzna w woj. wileńskim. W czasie nawały bolszewickiej w 1920 r. na jego ojca wydano wyrok śmierci, przed którym uratował się dramatyczną ucieczką do Poznania. Po „cudzie nad Wisłą” cała rodzina Hryniewiczów wróciła na ojcowiznę. Do Szkoły Powszechnej uczęszczał w Głębokiem, tam też uzyskał maturę w gimnazjum im. „Unii Lubelskiej”. Po maturze został powołany do Szkoły Podchorążych przy 77 pułku w Lidzie. W 1938 r. wstąpił na wydział Prawa Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie.
Mieszkając na wschodzie Polski w czasie wojny przeżył potrójną okupację: sowiecką, niemiecką i po raz drugi sowiecką. Najcięższa okazała się pierwsza z uwagi na brak doświadczenia i hartu. Pod pierwszą okupacją sowiecką matka ks. J. Hryniewicza została skazana na dożywocie i zesłana na koło polarne. Rodzeństwo i dosłownie całą rodzinę spotkał los zesłania w głąb Rosji. Ks. Jan Hryniewicz uciekł z rąk bolszewickich oprawców.
W 1939 r. rozpoczyna studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Jest jednak ścigany przez sowiecki aparat bezpieczeństwa jako wróg ludu. Potajemnie, bez wycofania dokumentów z uniwersytetu, ucieka ze Lwowa bolszewicy rozgrabiają rodzinny majątek.
W 1940 r. ks. Jan Hryniewicz przystępuje do polskich organizacji niepodległościowych. W podziemiu zostaje nauczycielem.
W czerwcu 1941 r. zostaje oskarżony przez NKWD o nieprawomyślne nauczanie. Ucieka na Litwę.
Wybuch wojny niemiecko – rosyjskiej ratuje wolność Janowi Hryniewiczowi. Wraca na Białoruś, gdzie podejmuje pracę jako robotnik. Przez cały czas narażony był na szykany ze strony bolszewików i hitlerowców.
Po jednym z zatrzymań przez partyzantów sowieckich został związany i postawiony przed plutonem egzekucyjnym, jednak cudem uniknął śmierci. Kiedy na wschodnie tereny Polski powtórnie weszła Armia Czerwona, J. Hryniewicz zatrudnił się jako kolejarz.
Od następnego aresztowania przez władze komunistyczne, z powodu rozszyfrowania życiorysu Jana Hryniewicza uratowała go repatriacja, w wyniku której w styczniu 1945 r. znalazł się w Lublinie.
Po licznych perturbacjach, J. Hryniewicz został administratorem Politechniki Warszawskiej z tymczasową siedzibą w Lublinie i jednocześnie podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na Wydz. Prawa. Jesienią 1945 r. po przeniesieniu Politechniki do Warszawy J. Hryniewicz wstąpił do Seminarium Duchownego w Lublinie. W 1950 r. ukończył je a następnie jako kapłan pracował w Janowie Lub., Zaklikowie, Kazimierzówce i Świdniku.
Ks. Jan Hryniewicz obejmując parafię w Kazimierzówce w 1970 r. został duszpasterzem świdniczan, ponieważ Świdnik należał wówczas do tamtejszej parafii. Dzięki mądrym i uporczywym staraniom ks. J. Hryniewicza został złamany opór władz komunistycznych przeciw izolacji młodej, napływowej społeczności świdniczan do od Kościoła. Ks. Jan Hryniewicz został budowniczym pierwszego materialnego kościoła w Świdniku i miał wielki wpływ na integrację mieszkańców młodego miasta wokół wartości katolickich, patriotycznych i niepodległościowych. Formacja duchowa świdniczan zaowocowała zorganizowanym protestem załogi. WSK Świdnik w dniach 8.07-11.1980 r., który dał początek fali strajków na Lubelszczyźnie, a później w całej Polsce, uwieńczonym powstaniem „Solidarności”.
Lokalny Kościół Katolicki reprezentowany przez ks. J. Hryniewicza wspierał NSZZ „Solidarność” od początku jego powstania.
Po ogłoszeniu stanu wojennego i pacyfikacji WSK mieszkańcy sponiewieranego przez ZOMO miasta w kościele wsłuchiwali się w roztropne pouczania ks. Jana Hryniewicza.
Kościół kierowany przez ks. J. Hryniewicza przez cały okres stanu wojennego niósł pomoc duchową i materialną licznym ofiarom przemocy, był miejscem kultu religijnego, ale był też jednym miejscem życia kulturalnego całego Świdnika z udziałem najwyższej klasy artystów, historyków, ludzi polityki. Był i jest miejscem narodowych uroczystości religijno – patriotycznych. Wielkim wydarzeniem krzepiącym ducha wolności na teraźniejszość i przyszłość było poświęcenie w 1986 r. Dzwonu Wolności ufundowanego przez Podziemną Komisję NSZZ „Solidarność” WSK z inspiracji ks. J. Hryniewicza.
Po dzień dzisiejszy wszystkie ważne spotkania o charakterze patriotycznym odbywają się w sali Jana Pawła II kościoła, któremu przewodził ks. dziekan Jan Hryniewicz.
Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność”
WSK „PZL – Świdnik”
Głos Świdnika nr 25/1995