Kampfgeschwader 54 "Totenkopf"

Zniszczone w kampanii wrześniowej i zajęte przez Niemców lotniska polskie zostały w niedługim czasie odbudowane i zaczęły być wykorzystywane przez Luftwaffe. 1 stycznia 1940 roku lotnisko Irena w Dęblinie stało się siedzibą dla szkoły pilotażu Flugzeugführerschule A/B 21, gdzie stacjonował pułk szkoleniowy Flieger-Ausbildungs-Regiment 21 (FAR 21). Jednym z lotnisk szkoleniowych tej jednostki było lotnisko w Świdniku.

Szkolenie odbywało się między innymi na samolotach Arado Ar.96. W maju 1941 roku, na krótko przed zbliżającym się atakiem Hitlera na Związek Sowiecki, szkoła została rozwiązana, a podległe jej jednostki włączono do innych jednostek szkoleniowych.

Jeszcze we wrześniu 1940 roku, pomimo trwającej nadal bitwy o Anglię, Hitler podpisał wstępny plan wojny z ZSRR. Kiedy w styczniu 1941 roku zaakceptowano go ostatecznie i opieczętowano kryptonimem „Barbarossa”, pomiędzy Niemcami i Rosją cały czas obowiązywał formalny sojusz. Trwał on aż do momentu rozpoczęcia działań wojennych pomiędzy tymi krajami. Operacja poprzedzona licznymi misjami samolotów zwiadowczych oraz wywiadu była najważniejszą i rozpętaną na niespotykaną dotąd skalę operacją niemiecką w czasie II wojny światowej. Miała na celu błyskawiczne wyeliminowanie Armii Czerwonej i doprowadzenie do upadku Związku Radzieckiego. Ogromne znaczenie dla całej operacji oraz taktyki wojny błyskawicznej „Blietzkrieg” miało wykorzystanie niemieckiego lotnictwa.

Utworzony w maju 1939 roku w miejscowości Fritzlar w centralnych Niemczech 54. Pułk bombowy (Kampfgeschwader 54) „Totenkopf” składał się przede wszystkim z dwusilnikowych bombowców Junkers Ju-88. Te wszechstronne, wielozadaniowe maszyny były wykorzystywane przez cały okres II wojny światowej począwszy od kampanii wrześniowej, w Bitwie o Anglię, na froncie wschodnim i dalekiej Syberii, w rejonie Morza Śródziemnego na walkach w Północnej Afryce kończąc. Swoją nazwę pułk zawdzięczał symbolowi „trupiej główki” umieszczanej na poszyciach kadłubów samolotów. Takiego samego symbolu oraz nazwy używał między innymi elitarny oddział Waffen-SS, który słynął z wyjątkowego okrucieństwa oraz licznych zbrodni popełnionych przede wszystkim na froncie wschodnim.

W czerwcu 1941 roku 54. pułk stacjonował w miejscowości Stubendorf (Izbicko na opolszczyźnie). Sztab pułku oraz dwa dywizjony w liczbie ponad 70 samolotów Junkers Ju-88 oczekiwały w stanie pogotowia na kolejne zadania. Jednostki szkoleniowe pułku oraz jednostki uzupełnień stacjonowały w tym czasie w miejscowości Lagerlechfeld w okolicach Augsburga. Rozpoczęty 17 czerwca przerzut samolotów na lotnisko w Świdniku koło Lublina zakończył się następnego dnia. Zdecydowaną większość stanowiły bombowce Ju-88 A5. Bezpośrednio do zadań bojowych przygotowanych było 65 samolotów.

"21 czerwiec 1941

Przerzut KG 54 ze Stubendorfu (Izbicko) na lotnisko w Świdniku k/Lublina zakończył się 18 czerwca i pułk w składzie 74 Ju88 A-5 (z tego 65 bezpośrednio do użycia) stał w pogotowiu oczekując na kolejne zadania.

Otto Höhne - dowódca 54 pułku bombowego Luftwaffe, stacjonującego w Świdniku w czerwcu i lipcu 1941 roku.Sztab pułku: 3 Ju 88 IV./KG 54 w miejscowości Lagerlechfeld (ze szkoleniem i uzupełnieniami)
I./KG 54: 36 Ju 88
II./KG 54: 35 Ju88 Stan z dnia: (01.04.1941)
6 He 111, 13 Ju 88 A5, 1 Do 17Z.
W sumie: 74 Ju 88 (Trzecia grupa nie wliczona).
Dowództwo: Geschwaderkommodore, Obstlt. Otto Höhne
;
Kommandeur I./54, Hptm. Richard Linke;
Kommandeur II./54, Maj. Erhart Krafft von Dellmensingen;
Kommandeur IV./54, Hptm. Hans Widmann.


O godz 21. na rozbiegu uszeregowano dywizjony. Dowódcy ogłosili "Odezwę Fuhrera do żolnierzy frontu wschodniego". Wszelkie wątpliwości w tym momencie zostały rozwiane, a żołnierze zdali sobie sprawę z ciężkich zadań, które w najbliższym czasie miały ich czekać. Noc nie przyniosła zbyt wiele snu. Do północy trwały dyskusje na temat przyszłych zadań. Przybyli kurierzy Luftfloty dostarczając rozkazy zadań wraz z opisami celów. W celu zapewnienia panowania w powietrzu i zredukowania zagrożenia nad polem walki, pierwszym celem stały się wrogie lotniska w najbliższej okolicy.

22 czerwiec 1941

Jeszcze w trakcie zmroku pomiędzy godziną 2:34, a 3:09 wystartowała na pierwsze zadanie I./54 w liczbie 23 Ju88 przeciwko sowieckim lotniskom Kamień Koszyrski, Kołki i Janówka. Następnie około 3:15 wystartowała II./54 aby zaatakować lotniska Wielick, Kołki i Łuck. Pierwsza grupa zrzuciła w ataku nurkującym 44 bomby SC-250 i 220 bomb SD-50 pomiędzy stojące na lotniskach samoloty. U celu napotkano 3 Rata (I-16 Iszak) i sześć I-153 (Polikarpow), które jednak nie oddały strzału. Wszystkie samoloty wróciły z powrotem do Świdnika bez strat.

Już o 6:35 wystartowało ponownie osiem Ju88 z I./54 w calu zaatakowania lotniska w Wielicku przy wykorzystaniu 30 bomb SC-250 i 80 bomb SD-50. Tutaj nawiązały się pierwsze walki powietrzne. Do ataku przystąpiło 30-40 wrogich myśliwców. Jeden I-153 zapalił się podczas ostrzału, stąd późniejszy meldunek o prawdopodobnym strąceniu.

Także II./54 wystartowała ok. godz. 7:30 na drugie zadanie na lotniskach w Łucku i Kołkach. Podczas lotu powrotnego zlikwidowano sowieckie skupiska jednostek z działkami przeciwlotniczymi. Tutaj nastąpiły pierwsze straty w 4. eskadrze. W wyniku ostrzału z ziemi musiali awaryjnie lądować na terenie wroga StKpt. Oblt. Seubert z Ju88 B3 + FM(2363) oraz Lt. Genth z B3 + DM (2365).

O 7:50 do trzeciego zadania na start wyszło dwanaście Ju88 z I./54. Z 42 bombami SC-250 i 120 bombami SD-50 wystartowało ponownie przeciwko lotniskom w Janówce i Kołkach. Przy tej okazji z całą pewnością zlikwidowano w Janówce 5 do 6, a w Kołkach około 30 samolotów. W okolicy lotniska Kołki zaatakowały Rata i dwa trafione Ju88 musiały lądować na lotnisku w Świdniku "na brzuchu". Po południu pułk przystąpił do czwartego zadania. kwaterę główną oraz instalację wywiadowczą/informacyjną (radiostację ?) na terenie koszarów w Łucku. Wydzielone z I./54 20 Ju88, wystartowało ok. 17:30. Z 40 bombami SC-500, dwiema SC-250 i 180 bombami D-50 (...)" 1

 

1 - Radtke, Siegfried. Kampfgeschwader 54: von der Ju 52 zur Me 262 - Eine Chronik nach Kriegstagebüchern, Dokumenten und Berichten 1935 – 1945 (Munich: Schild Verlag, 1990)

Dodatkowo na podstawie:
The Luftwaffe, 1933-45, http://www.ww2.dk/
Wikipedia