Eustachiewicz Lesław
komendant Chorągwi i Lubelskich Szarych Szeregów
Lesław Eustachiewicz pseudonim Ksawery, Jerzy, urodził się 26 listopada 1918 roku w Brodach.
Członek harcerskiej grupy wywiadowczej w Świdniku, utworzonej w maju 1940 roku przez hm. Jerzego Henryka Szcześniewskiego ps. „Żuraw”, działającej w ramach organizacji „Brochwicz”, a później „Wachlarz”.
W połowie listopada 1942 roku doszło do spotkania T. Kwaśniewskiego „Kalikst” z aktualnym kierownikiem grupy, Saturninem Zawadzkim ps. „Bąk”, w wyniku czego „Kalikst” przejął nadzór nad grupą i polecił przesyłać meldunki o świdnickim lotnisku do „Pasieki”.
Nakłonił jednocześnie „Ksawerego” do wstąpienia do organizacji Chorągwi Lubelskiej „Ul Zboże”.
Po dwukrotnej wizycie w Warszawie w grudniu 1942 roku, Eustachiewicz uczestniczył 17 stycznia 1943 roku w odprawie „Pasieki” jako III Komendant „Ul Zboże” (od XII 1942 do VIII 1943). Wracając, 18 stycznia 1943 roku został zatrzymany. Na policji pozbył się obciążających go materiałów. Został przewieziony do Pawiaka. Zwolniony 8 lutego podjął przerwaną pracę w konspiracji. Eustachiewicz opracował raport na temat pracy młodzieży w „Baudienscie”, przekazując go do 27 lutego 1943 roku do „Pasieki”.
Przy udziale Z. Urycha i J. Najmoły wznowił działalność lubelskiej grupy Szarych Szeregów. Z inicjatywy Eustachiewicza powstał pod koniec lutego 1942 roku zastęp – z dowódcą Józefem Koteckim „Jutek” – z wysiedlonych harcerzy z Wielkopolski i Pomorza i uczących się na tajnych kompletach. Należeli do niego: Bogdan Berowski „Jastrzębiec”, Jerzy Bruski „Buk”, Jerzy Chrzan „Jura”, Jerzy Lipke „Jurand”, Jerzy Siuda „Sokół”, Jerzy Budzyński „Budwa”. Zatrudnieni w Centrali Rolniczej i jej magazynach przy Łęczyńskiej mieli dostęp do małej poligrafii i radia. Przejmowali wywożone dzieci z Zamojszczyzny, dostarczali leki wysiedlanej do getta ludności żydowskiej, sabotowali transport wagonowy w centrali rolniczej, rozsyłali destrukcyjne listy do Niemców. W kwietniu 1943 roku, po aresztowaniu T. Kwaśniewskiego, kolejnym wizytatorem mianowano Jerzego Jabrzemskiego „Wojtek”, który spotykał się z „Ksawerym” przy ulicy Bernardyńskiej 17 w Lublinie.
3 maja 1943 roku Eustachiewicz został mianowany podharcmistrzem.
Nie uzgodnione akcje, polska flaga na głównym lubelskim Placu Litewskim, oblewanie kwasem publiczności kinowej, nie znalazły jego uznania.
29 maja 1943 roku w lesie świdnickim miało miejsce spotkanie z kolejnym wizytatorem St. Leopoldem „Leon”, z udziałem aktywu z „Ksawerym” na czele. W czerwcu 1943 roku w szkole przy ulicy Narutowicza 27 w Lublinie Eustachiewicz zorganizował spotkanie, które zdecydowało o podziale na Grupy Szturmowe i Bojowe Szkoły, bez Zawiszaków. Rozpoczeto intensywne szkolenie z udziałem „Ryszarda” (wojskowe) i „Zbigniewa” (prasa). Powstało 7 nowych zastępów, stan osobowy Chorągwi był najwyższy, 285 harcerzy.
29 sierpnia 1943 roku na spotkaniu Komendy Chorągwi z wizytatorem i przedstawicielami AK, po przedstawieniu poglądu większości harcerzy domagających się wzmożenia szkolenia wojskowego oraz wyjaśnień wizytatora o konieczności zachowania dotychczasowego celu, jakim jest wychowanie, „Witold” i „Ksawery” wycofali się z działalności Szarych Szeregów. Eustachiewicz przeszedł do Armii Krajowej ze znaczną ilością członków organizacji.
Po wkroczeniu Sowietów został aresztowany 7 listopada 1944 roku przez NKWD i skazany na śmierć. Ułaskawiony został przez generała Rolę-Żymierskiego 24 stycznia 1945 roku.
Lesław Eustachiewicz był po wojnie profesorem szkół średnich (jako doktor filologii polskiej) i autorem podręczników szkolnych.
Zmarł w Warszawie w 1998 roku.
opr. Piotr R. Jankowski na podstawie tekstu ze strony internetowej Zespółu Szkół nr 8 w Lublinie:
http://www.zs8.lublin.pl/www/index.php?option=com_content&task=view&id=3...
oraz hm. Stanisław Dąbrowski, 90 lat Harcerstwa na Lubelszczyźnie 1911-2001, Lublin 2001