Szcześniewski Henryk Jerzy
harcmistrz, więzień Majdanka
Henryk Jerzy Szcześniewski ps. Żuraw. Ojciec Leon, Matka Aleksandra Franciszka z Krasnodębskich.
Organizator i drużynowy Drużyny Harcerskiej im. T. Kościuszki w Krynicach (1935-37), członek Kręgu Rady Instr. Zuch. Komendy Chorągwi (1936-39), komendant Hufca Zamość (1937-38). pracował przy restauracji Zamościa.
Harcmistrz (L. 7/37 Nacz. ZHP).
Przyjął pseudonim "Żuraw" i razem z Remigiuszem Grocholskim "Brochwiczem", późniejszym komendantem "Wachlarza" - wydzielonej ze struktur Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej organizacji dywersyjnej, zakładał tajne harcerstwo na obszarze południowej Lubelszczyzny. Zorganizowali chorągiew "Lechici", skupiając młodzież przygotowaną do udziału w obronie ojczyzny.
Szcześniewski znał doskonale teren. W Świdniku, z uwagi na lotnisko i stację kolejową, uruchomił punkt wywiadowczy. W maju 1940 roku założył w Świdniku harcerską komórkę, grupę wywiadowczą, która "Brochwiczowi", a następnie "Wachlarzowi" przekazywała informacje ogólnowojskowe, o rodzaju samolotów, transportach sprzętu, szczególnie podczas koncentracji wojsk przed rozpoczęciem przez Niemcy wojny z ZSSR.
Zastępowym był Saturnin Zawadzki "Bąk", syn leśnika w Świdniku. W grupie tej działał Lesław Eustachiewicz "Ksawery", który prowadził również tajne nauczanie, a łączniczką była poetka Anna Kamieńska. Zaplecze organizacyjne stanowiło środowisko zawodowy lesników, pracowników nadleśnictwa Świdnik, którzy tworzyli konspirację leśną.
J. Szcześniewski i S. Zawadzki weszli do zespołu redakcyjnego gazetki harcerskiej "Jeszcze Polska Nie Zginęła", której pierwszy numer ukazał się 1 października 1940 roku.
W 1942 roku komendant "Lechitów" Henryk Jerzy Szcześniewski włączył świdnicką grupę do Szarych Szeregów, podporządkowując "Pasiece".
Rodzina Szcześniewskich posiadała w Adampolu willę "Grażyna". Nie udało się jednak ustalić związków rodzinnych z Henrykiem Jerzym.
Latem 1942 roku ppor. Henryk Jerzy Szcześniewski został szefem łączności - V oddziału „Wachlarza”. Aresztowany został w grudniu 1942 roku w Warszawie. Po śledztwie w siedzibie gestapo przy al. Szucha, został osadzony na Pawiaku. Inna wersja mówi, że zdradzony został przez adiutanta i skazano go na śmierć. Konwojowany na egzekucję uniknął jej cudem – auto ze skazańcami, by ominąć strzelaninę, wjechało na Pawiak. Tam Szcześniewski ukrył się w celi ogólnej dla łapankowiczów i razem z nimi trafił na Majdanek.
W styczniu 1943 roku przewieziono go na Majdanek, gdzie przebywał jako więzień polityczny na III polu. Nadano mu w obozie numer 3948. W obozie pracował w kuchni, stolarni.
Był zaangażowany w obozowy ruch oporu, zbierał informacje o sytuacji w obozie i przekazywał na zewnątrz do punktu kontaktowego AK.
Zasłynął w obozie z tego, że nigdy nie zaklął. Opiekował się dziećmi chłopskimi, dzieląc się z nimi swoją żywnością. pracował dla polskiego kontrwywiadu, obmyślał sposoby ukrywania i przesyłania raportów z obozu (w małych figurkach z cementu, będąc pracownikiem stolarni stworzył szydła, które były misternymi skrytkami na grypsy). Były też inne formy przekazywania grypsów. Np. grafika - pocztówka noworoczna przerzucona za druty obozu koncentracyjnego przez Henryka Jerzego Szcześniewskiego, na odwrocie której napisał: "Tych symbolicznych kartek jest bardzo mało - chodzi o bezpieczeństwo Kolegów Artystów - sam mam aż 8 sztuk i wszystkie Wam Kochani Wysyłam". Przed świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy Szcześniewski wykonywał woskowe sztance okolicznościowych pocztówek, które więźniowie nielegalnie przekazywali do rodzin. Zachowało się 120 grypsów jego autorstwa, z okresu od 15 sierpnia 1943 do 5 kwietnia 1944 roku.
Współpracował ze Stanisławem Zelentem przy jego patriotycznych rzeźbach na terenie Majdanka.
W kwietniu 1944 roku wywieziony został transportem ewakuacyjnym prawdopodobnie do KL Gross-Rosen (brak o nim informacji w archiwum tego obozu).
Po wojnie zamieszkał na Zachodzie. Związany z Narcyzą Jaworską, syn: Krzysztof.
opracował Piotr R. Jankowski na podstawie:
Beata Siwek-Ciupak, Majdanek. Zarys historii, Państwowe Muzeum na Majdanku, Lublin 2013
Stanisław Jan Dąbrowski, Stanisław Arkadiusz Tryczyński, Słownik biograficzny lubelskiego harcerstwa 1911-2001, Lublin 2001, s. 169
Jerzy Kwiatkowski, 485 dni na Majdanku, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966
Henryk Jerzy Szcześniewski, Tajemnice szydła, Grypsy z Majdanka 1943-1944, PIW 2014
Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Ruch oporu w hitlerowskich obozach koncentracyjnych 1933-1945, PWN 1983
informacje od Krzysztofa Szcześniewskiego
Państwowe Muzeum na Majdanku:
http://www.majdanek.eu/articles.php?acid=211
Zespół Szkół nr 8 w Lublinie:
http://www.zs8.lublin.pl/www/index.php?option=com_content&task=view&id=3...