Jajko jako symbol odrodzenia i życia
Kolorowe, gładkie, wzorzyste kraszanki i pisanki są nieodzownym atrybutem polskiej Wielkanocy oraz świątecznych stołów. W tradycji chrześcijańskiej jajko jest symbolem wiecznie odradzającego się życia i przede wszystkim Chrystusa Zmartwychwstałego.
W epoce przedchrześcijańskiej było metaforą błyskawicy i słońca, ożywczych sił natury budzących się wiosną. Od wieków, wszędzie tam, gdzie przyroda zamiera na czas zimy, ogromną radość wyzwala w ludziach powrót zieleni, słońca, życia. Zwyczaj spożywania jaj znali już starożytni Grecy i Rzymianie, dla których jajo było symbolem życia w zarodku. Składano je w ofierze promiennemu bogu – słońcu, którego ciepło rodzi nowe życie. Rzymianie zaczynali każdy posiłek od jajka, czyli ab ovo.
WIERZENIA
- Powszechnie wierzono, że jaja mogą odwracać wszelkie nieszczęścia, niweczyć zło, chronić od śmierci i choroby, dlatego zakopywano je pod węgły budowanych domów, rzucano w płomienie podczas pożaru, przed rozpoczęciem prac wiosennych kładziono w bruzdy zagonów, w polu i ogrodzie, a chorych obkładano nimi lub toczono je po nich.
- Kto umyje się wodą z miski, w której leżała pisanka, zachowa zdrowie i urodę.
- Skorupki pisanek, położne pod drzewami owocowymi, zapewnią obfitość jabłek, gruszek i śliwek.
- Skorupka powieszona w ogrodzie stanowi skuteczną ochronę od czarów.
- Wydmuszki wieszano na gaikach, bo miały przyspieszyć zmianę pór roku, pobudzać wegetację roślin.
- Skorupy jajek położone na oknie lub rozrzucone dookoła domu mają zabezpieczyć go od najścia mrówek i innych szkodliwych owadów.
SŁYNNE JAJA
- Jajo druidów - bajeczne jajo złożone przez węże i unoszone w powietrzu ich sykiem. Kto je pochwyci i ujdzie cało, będzie wygrywał w każdym współzawodnictwie i stanie się ulubieńcem władzy.
- Jajo Kolumba - zaskakująco prosty sposób rozwiązania skomplikowanego problemu. Wzięło się ono z historii przypisywanej Krzysztofowi Kolumbowi, który miał rzekomo rozwiązać zagadkę, jak ustawić jajko w pionie.
- Jajo filozoficzne – średniowieczna odtrutka i lek przeciw zarazie: skorupkę surowego jajka przekłuć na obu końcach, białko wydmuchać, a miejsce po nim wypełnić szafranem.
- Kukułcze jajo – podrzutek, wyrodek.
- Jajo świata – wiele starożytnych ludów Bliskiego i Dalekiego Wschodu żywiło przekonanie, że świat ma kształt jaja, a wykluł się z jaja złożonego przez Stwórcę.
- Strusie jaja – często zawieszane w chrześcijańskich kościołach wschodnich, jako symbol czujnej opieki bożej. Uważano, że strusie nie wysiadują jaj, ale doprowadzają je do wylęgu przez uporczywe przyglądanie się im.
- Jaja norymberskie – tak nazywano pierwsze na świecie zegarki kieszonkowe wykonywane w Norymberdze.
- Jajko wielkanocne albo święcone - ugotowane na twardo jako polska potrawa wielkanocna.
Na wielkanocnym stole nie zabraknie jaj. Dzielenie się nimi to wyraz miłości, pojednania, wzajemnej życzliwości, miłości i przyjaźni, darowania urazów i zakończenia sporów. Jest to piękna polska tradycja.
Teresa Sobestjańczuk
Głos Świdnika nr 12/2016